Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim zaprasza na wystawę czasową pt. „Konstytucja 3 Maja a piotrkowianie”. Na wystawie zgromadzone zostały liczne archiwalia  z epoki stanisławowskiej. Pośród oryginalnych konstytucji sejmowych z okresu panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego zaprezentowany został też reprint rękopisu i pierwszego wydania Konstytucji 3 Maja oraz numizmaty ze zbiorów Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim. Ciekawostką są z pewnością pieczęć Stanisława Augusta Poniatowskiego, czy opłatkowa pieczęć właściciela dóbr Moszczenica – Stanisława Małachowskiego, który zanim wybrany został Marszałkiem Sejmu Wielkiego, pełnił funkcję marszałka Trybunału Koronnego

Wystawa przybliża postacie piotrkowian, których praca i zaangażowanie pozostawiły trwały ślad w dziejach narodu i państwa polskiego,  jakim po dziś dzień pozostaje Konstytucja 3 Maja.

Oprócz wspomnianego już Marszałka Małachowskiego, który uwieczniony został na obrazie Jana Matejki  „Konstytucja 3 maja 1791 roku”, pośród tych wybitnych piotrkowian przypomnianych na wystawie znalazł się też ks. Stanisław Konarski – absolwent szkół pijarskich w Piotrkowie, który jako jedyny, za całokształt działalności odznaczony został przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego medalem „Sapere auso”, czyli „Temu, który odważył się być mądrym”. Swe przemyślenia zawarł w czterotomowym traktacie politycznym „O skutecznym rad sposobie”. Dzieło wydane w latach 1761-1763 stało się jednym z fundamentów reformy ustrojowej i było inspiracją dla twórców Konstytucji 3 Maja. Konarski zapisał się również  jako reformator szkolnictwa, którego zadaniem miało być kształcenie młodego pokolenia Polaków w poczuciu obywatelskiej odpowiedzialności za losy kraju. Znaczący wpływ na kształtowanie takich postaw w społeczeństwie odegrało piotrkowskie kolegium pijarów, które wychowywało uczniów na przyszłą elitę społeczeństwa. Działania dwóch wychowanków piotrkowskiego kolegium pijarskiego i pisarzy politycznych: Tomasza Maruszewskiego  – syna mieszczan piotrkowskich i pochodzącego z Rozprzy Józefa Pawlikowskiego, wpłynęły bowiem na kształt zapisów ustawy majowej poświęconych mieszczanom i włościanom.

Dzięki uprzejmości Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim możliwe było pokazanie okazałej księgi wpisów na wierność Konstytucji 3 Maja, w której przysięgę poświadczyli piotrkowscy mieszczanie członkowie rady miasta i cechów rzemieślniczych na czele z najwyśmienitszymi obywatelami Piotrkowa i prezydentem Aleksandrem Watsonem. Biblioteka Sejmowa w Warszawie udostępniła natomiast kopie laski marszałkowskiej Stanisława Małachowskiego. Wystawa  przygotowana we współpracy z Archiwum Państwowym w Piotrkowie Trybunalskim oraz Biblioteką Sejmowa w Warszawie udostępniana jest zwiedzającym od  5 maja do końca lipca 2021 r.

Przygotował Paweł Kendra.