Historia oddziału w Polichnie

Oddział Muzeum w Polichnie przez pierwszy okres swego istnienia, od roku 1968 do 1999, funkcjonował pod nazwą Muzeum Czynu Partyzanckiego. Instytucja organizacyjnie była i nadal jest, podporządkowana Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim.
Z historią Muzeum nierozerwalnie wiąże się, wzniesiony tu Pomnik Czynu Zbrojnego Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, autorstwa Antoniego Biłasa. Decyzja o jego budowie zapadła na posiedzeniu Zarządu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację 1 lutego 1966 roku. W latach dziewięćdziesiątych XX w. lico pomnika uległo zmianie. Obecnie widnieją na nim daty 1939 i 1956, rozdzielone znakiem Polski Walczącej.
Budowę Muzeum Czynu Partyzanckiego, początkowo pomyślanego jako mauzoleum będące dopełnieniem pomnika, rozpoczęto w roku 1967, uroczyste otwarcie placówki nastąpiło 13 października 1968 roku.
Bryłę budynku muzealnego, zaprojektowanego przez Jana Michalewicza i Stanisława Żałobnego, wsparto na filarach, między którymi zamontowane zostały ozdobne kraty. Od strony północnej na frontonie obiektu umieszczony został stylizowany orzeł piastowski, natomiast elewacja południowa została ozdobiona betonowymi odlewami odznaczeń wojskowych – Krzyżem Partyzanckim oraz Krzyżem Grunwaldu. Budynek miał kształt prostokąta, którego dolna część z niezadaszonym dziedzińcem była przeznaczona na projekcje filmowe, górna zaś stanowiła miejsce ekspozycji stałej.
W roku 1973 przystąpiono do przebudowy i remontu placówki. Została wtedy częściowo zabudowana dolna kondygnacja, która miała być miejscem wystaw czasowych. Zabieg ten nadał budynkowi Muzeum charakter trwałego i zwartego konstrukcyjnie prostopadłościanu. Na wewnętrznym dziedzińcu budynku umieszczono również stylizowaną grupę rzeźb partyzantów.
W pobliskim lesie wybudowano również partyzancką ziemiankę, która od tego czasu stała się swoistym znakiem rozpoznawczym Muzeum w Polichnie.
W roku 1999 Muzeum Czynu Partyzanckiego zostało zamknięte dla zwiedzających, a sam budynek przez kolejne lata przechodził szereg przeobrażeń zarówno konstrukcyjnych, jak i związanych z jego funkcją.
Najpoważniejsze przemiany Muzeum przeszło w 2011 roku. Wewnętrzny dziedziniec budynku został wtedy całkowicie zamknięty, a dobudowaną w poprzednich latach kondygnację przykryto spadzistym dachem. W rezultacie uzyskano dodatkową powierzchnię wystawienniczą. Pozostawiono również detale architektoniczne na elewacji budynku (stylizowany orzeł piastowski oraz Krzyż Grunwaldu i Krzyż Partyzancki) zachowano również sam napis – Muzeum Czynu Partyzanckiego. Zabieg ten pozwolił na zachowanie kontynuacji między historią obiektu a jego współczesnością.
Kalendarium wystaw stałych Muzeum
Lata 60. „Ruch oporu w latach 1939-1945”
Lata 70. „XXX –lecie zwycięstwa nad faszyzmem”
Lata 80. „Ruch oporu na ziemiach polskich”
Lata 90. „Walka o Rzeczpospolitą w latach 1939 – 1948”
Lata 1999 do 2012 – zamknięcie placówki dla zwiedzających
Rok 2013 otwarcie nowej wystawy stałej pt.: „Walka o Rzeczpospolitą w latach 1939 – 1956”
Rok 2015 otwarcie wystawy stałej pt.: „Meandry historii – z prądem czy pod prąd? Historia wskaże Ci drogę.”