Zapraszamy Państwa do obejrzenia wystawy „Irena Sendlerowa. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata”, którą prezentujemy w Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim. Ekspozycję można oglądać w salach muzeum do dnia 13 maja 2018 roku.
W dniu 8 czerwca 2017 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej. W 10 rocznicę śmierci Sejm RP postanowił oddać hołd osobie, która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka. Z uwagi na fakt, że przez pewien czas Irena Krzyżanowska ( takie nazwisko rodowe nosiła I. Sendlerowa) związana była z naszym miastem, Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim przygotowało okolicznością wystawę poświęconą tej niezwykłej postaci. Irena Krzyżanowska urodziła się w Warszawie 15 lutego 1910 roku. Jej ojciec Stanisław Krzyżanowski był lekarzem. Leczył ludzi bez względu na ich status materialny, pochodzenie społeczne, narodowość, wykonywany zawód, pełnione funkcje. Już na początku swojej pracy w warszawskim szpitalu pw. ”Świętego Ducha” dał się poznać jako społecznik. W 1912 roku z uwagi na częste infekcje dróg oddechowych, które dotykały Irenę, Krzyżanowscy postanowili się przenieść do Otwocka, wówczas znanego kurortu, z licznymi sanatoriami, gdzie leczono ludzi ze schorzeniami płuc. Tam początkowo Stanisław Krzyżanowski pracował w sanatorium doktora M..Geislera oraz kierował zakładem leczniczym należącym wówczas do F. Wiśniewskiego. W niedługim czasie rodzina doktora Krzyżanowskiego odkupiła sanatorium Wiśniewskich i został on jego właścicielem. Stanisław Krzyżanowski zmarł w 1917 roku na skutek zarażenia tyfusem. Warto zaznaczyć, że osobowość ojca i jego postępowanie oraz wyznawany system wartości wywarły wielki wpływ na późniejsze życie Ireny. Już jako dorosła osoba wielokrotnie mówiła, „ Wychowana byłam w duchu, że obojętna jest sprawa religii, narodu, przynależności do jakiejś rasy ważny jest człowiek”. Po jego śmierci Irena wraz z matką Janiną z domu Grzybowską przeniosły się do Piotrkowa, gdzie zaopiekował się nimi brat matki Ksawery Grzybowski. Zamieszkały na pierwszym piętrze w domu przy ul. Aleja 3 Maja numer 14. Irena, która dotychczas uczyła się prywatnie, zamierzała kontynuować naukę w gimnazjum. Zobowiązana została do złożenia egzaminów sprawdzających wiedzę. Po uzyskaniu oceny pozytywnej rozpoczęła naukę w trzeciej klasie Gimnazjum Heleny Trzcińskiej, które ukończyła, a następnie zdała maturę i wyjechała do Warszawy, gdzie początkowo studiowała prawo w Uniwersytecie Warszawskim. W 1931 roku I. Krzyżanowska wyszła za mąż za Mieczysława Sendlera, wówczas asystenta na kierunku filologia klasyczna w UW. Po dwóch latach przeniosła się na polonistykę. Studia ukończyła dopiero w 1939 roku, ponieważ w przez kilka lat była zawieszona w prawach studentki, co wynikało z zaangażowania I.Sendlerowej w działalność skierowaną przeciwko dyskryminacji studentów pochodzenia żydowskiego. Przed wybuchem wojny, podczas wymuszonej przerwy w trakcie studiowania polonistyki, spowodowanej decyzją władz UW, pracowała w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku, działającej przy Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej, a następnie w Wydziale Opieki Społecznej Miasta Warszawy. Pomoc Żydom rozpoczęła jeszcze przed powstaniem getta w Warszawie. Później jako pracownica ośrodka pomocy społecznej posiadała stałą przepustkę do getta, niosąc na miarę posiadanych możliwości pomoc jego mieszkańcom. W 1942 roku rozpoczęła współpracę z „Żegotą”, gdzie zajmowała się Wydziałem dziecięcym. Organizowała przemycanie dzieci żydowskich z getta i umieszczanie ich w polskich rodzinach, domach dziecka, sierocińcach prowadzonych przez katolickie klasztory i zgromadzenia zakonne. Irena Sendler prowadziła ewidencję dzieci żydowskich uratowanych z getta. Aresztowana przez Gestapo w 1943 roku została skazana na karę śmierci. Uwolniona dzięki staraniom członków „Żegoty” nadal działała w konspiracji i pomagała dzieciom z rodzin żydowskich. Według powojennych szacunków „Żegota” udzieliła pomocy około 2 500 osób pochodzenia żydowskiego, wśród których przeważały dzieci. I.Sendlerowa jako sanitariuszka i pielęgniarka brała udział w Powstaniu Warszawskim. Po zakończeniu wojny pozostała w Warszawie, gdzie pracowała w Wydziale Zdrowia i Opieki Społecznej. Tworzyła domy dziecka, powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem, znalazła się w grupie założycieli Ligi do Walki z Rasizmem. Zajmowała się organizowaniem średniego szkolnictwa medycznego. Ostatnie lata życia spędziła w domu prowincjonalnym Bonifratrów w Warszawie. Zmarła 12 maja 2008 roku w warszawskim szpitalu przy ulicy Płockiej i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim. W okresie PRL jej działalność z czasów II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce była zapomniana. Zainteresowanie wojennymi dziejami I.Sendlerowej wzrosło dzięki czterem amerykańskim uczennicom szkoły w Uniontown, które pod kierunkiem swojego nauczyciela, Normana Conrada napisały i wystawiły sztukę teatralną zatytułowaną „Życie w słoiku”, czym spowodowały zwrócenie uwagi na postać polskiej bohaterki, najpierw w USA , następnie w innych krajach , w tym w Polsce.
W 1965 roku I. Sendlerowa została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1983 roku zasadziła drzewko w Lesie Sprawiedliwych. Odznaczona Orderem Orła Białego, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Odrodzenia Polski, Orderem Uśmiechu. W 2003 roku Amerykańskie Centrum Kultury Polskiej z siedzibą w Waszyngtonie przyznało Irenie Sendlerowej nagrodę imienia Jana Karskiego – „Za Męstwo i Odwagę”. W tym samym roku Fundacja Judaica z Krakowa, (Centrum Kultury Żydowskiej), odznaczyła I.Sendlerową swoim medalem w uznaniu zasług dla ratowania życia dzieci żydowskich z getta w Warszawie. Tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Stołecznego Warszawy otrzymała w 2007 roku. 30 lipca 2008 Izba Reprezentantów Kongresu USA uchwaliła rezolucję upamiętniającą postać Ireny Sendlerowej, bohaterskiej Polki, która w czasie okupacji hitlerowskiej uratowała od zagłady około 2500 dzieci żydowskich. W roku 2009 Irenę Sendlerową pośmiertnie uhonorowano nagrodami : Humanitarian of the Year przyznawaną przez The Sister Rose Thering Endowment oraz Nagrodą im. Audrey Hepburn.
14 marca 2007 r. Senat RP, przyjął uchwałę w sprawie uhonorowania działalności Ireny Sendlerowej i Rady Pomocy Żydom „Żegota” w tajnych strukturach Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej. W treści uchwały Senat Rzeczypospolitej Polskiej złożył hołd 97-letniej wówczas Irenie Sendlerowej, a także członkom podziemnej Rady Pomocy Żydom „Żegota” oraz osobom ratującym Żydów w okupowanej Polsce.
W dniu 2 września 2009 roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Piotrkowa Trybunalskiego na ścianie budynku przy ulicy Al. 3 Maja nr 14, gdzie podczas pobytu w Piotrkowie mieszkała I. Krzyżanowska, została odsłonięta tablica pamiątkowa.
