Zapraszamy na kolejną wystawę, którą przygotowaliśmy dla Państwa wspólnie z Jednostką Strzelecką 1031 im. Obrońców Lwowa – „Historia munduru żołnierza polskiego XIX i XX w.” Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 26 czerwca w Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim.
W stulecie odzyskania niepodległości wspólnie z Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim zorganizowaliśmy wystawę zatytułowaną „Historia munduru żołnierza polskiego”, obejmującą wybór elementów umundurowania oraz wyposażenia wojskowego z XIX i XX wieku. Zamysł wystawy narodził się podczas zajęć wychowawczych w trakcie których tłumaczyliśmy młodym ludziom rolę wydarzeń , które doprowadziły nas do dzisiejszej rocznicy.
Wystawę otwierają elementy umundurowania i wyposażenia z epoki dwóch wielkich insurekcji XIX wieku – powstania listopadowego i styczniowego. Pierwsza insurekcja posiadała trzon oparty na regularnej armii Królestwa Polskiego, druga zaś była dramatycznym, przedwczesnym zrywem samorzutnie organizujących się oddziałów. Echa tych diametralnie różnych warunków widać w jakości i ukompletowaniu mundurów.
Następna część wystawy dotyczy wojny powszechnej, o którą modliły się pokolenia Polaków. W trakcie pierwszej wojny światowej ścierały się ze sobą różne koncepcje odzyskania niepodległości. Tą dominującą, zarówno na wystawie jak i w tamtych czasach była idea niepodległościowa głoszona przez Józefa Piłsudskiego i Legiony Polskie przy armii austro-węgierskiej. Przedstawiliśmy jednak jeden, niepasujący do innych w tej części ekspozycji mundur polskiego legionu – Legionu Puławskiego. Formacja ta, związana z endecją upatrywała szansy na wolność w walce u boku Rosjan. Choć czas pokazał, że była to błędna koncepcja, to wszyscy oni walczyli o tą samą, niepodległą Polskę.
Kolejny fragment wystawy jest poświęcony dwudziestoleciu międzywojennemu. Dwa mundury – wz. 19 i wz. 36 reprezentują Wojsko Polskie II RP, w tle zaś wiszą mundury weteranów Legionów Polskich i Powstań Śląskich. Na przykładzie dwóch konfiguracji umundurowania i wyposażenia plutonowego 84 pułku piechoty możemy zobaczyć, jaką drogą poszła ewolucja polskiego munduru w tamtym czasie.
Następnie zgodnie z chronologią wydarzeń Wojsko Polskie rozbija się na wiele formacji o różnym umundurowaniu, wyposażeniu i dowodzeniu. Na wystawie prezentowane są licznie mundury Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Obok nich zaś stoi mundur partyzanta Armii Krajowej oraz żołnierza Wojska Polskiego na Wschodzie. Mozaikę tą zamyka powstańcza panterka z pistoletem maszynowym „Błyskawica” – zestaw dziś ikoniczny, choć dostępny nielicznym powstańcom warszawskim. Poniżej umieściliśmy zdobyczny mundur LWP z ryngrafem i samodziałową furażerką wzorowaną na przedwojennej, symbolizujący podziemie antykomunistyczne po drugiej wojnie światowej.
Ostatnia część wystawy przedstawia okres od reform generała Mariana Spychalskiego w 1958 r. aż do końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Mamy tu sylwetki poborowego Sił Zbrojnych PRL w polowym mundurze lotniczym, mundury oficerskie, przekrój rogatywek we wszystkich trzech kamuflażach używanych w SZ PRL oraz żołnierza w umundurowaniu wz. 93 wprowadzonym po rozpadzie Układu Warszawskiego w trakcie tzw. dekady samodzielności strategicznej.
Dzięki takiemu przekrojowi, choć mocno pobieżnemu i omijającemu wiele niuansów mogłem przeprowadzić zajęcia dla młodzieży wyjaśniające najważniejsze wydarzenia w historii polskiej wojskowości ostatnich dwustu lat. Mam nadzieję, że także Państwo zwiedzając wystawę, czy to samemu czy ze swoimi pociechami, poczują nie tylko skalę poświęcenia naszych przodków walczących przez dwa stulecia w niewygodnych mundurach lub umundurowaniu improwizowanym, ale też zrozumieją ciągłość jaka jest niezbędna dla zachowania niepodległości Ojczyzny.
Ze strzeleckim pozdrowieniem
Młodszy inspektor ZS Jakub Czerwiński
